مفهوم عنصر بصری خط در طراحی گرافیکی
طراحی و شناخت مفاهیم اصول و عناصر طراحی گرافیکی یکی از روش های ابتدایی ورود به عرصه طراحی گرافیکی می باشد که هر فرد طراح برای اینکه بتواند کار خود را بصورت حرفه ای اجرا نماید ، باید اصول و مفاهیم پایه گرافیک و طراحی را بیاموزد تا در بکارگیری عناصر دچار تزلزل نگردد. در این مقاله سعی نموده ایم تا با مفهوم عنصر بصری خط در طراحی گرافیکی آشنا شده و استفاده آن را در طراحی گرافیکی بصورت مفهومی بکار بندیم.
خط عنصر اولیه
نقاط پیوسته در یک راستا ، یک محور و یا یک الگو را خط مینامیم . خط ها هدایت کننده و بهبود دهنده حرکت در طرح می باشد . در حقیقت خطوط بیانگر یک نشانه ، حرکت چشم ، مفهوم رسانی یک فرم ، بروز دهنده یک احساس و تشکیل دهنده اصلی هر موضوع در نقش می باشد . عنصر خط اولین نشانه و شالوده طرح که با کمی هدایت و خلاقیت می تواند بوجود آوردنده طرح های ماندگار باشد . خطوط می تواند دربردارنده حس نظم ، حرکت ، تنش و یا هیجان ، هدایتگر اصلی یک برند ، یک نشانه و یا یک مفهوم باشند .
در طبیعت خط های عمودی نشان دهنده استواری و محکم بودن ، خط های افقی نشانه سکون و آرامش و اعتدال و خط های مورب نشان دهنده تحرک و عدم سکون می باشند . صفاتی که میتوانند در یک طرح آمیخته و اثری بی نظیر را بوجود آورند.
دسته بندی خطوط از لحاظ ظاهر
خطوط در دو دسته کلی شکلی می باشند . خطوط ضخیم و خطوط نازک که می توانند این دو دسته را به 4 نوع گوناگون حالتی تقسیم بندی نمود.
- خط مستقیم که حس نظم و محکم بودن را القا می نماید و از لحاظ رسمی و مهندسی فاصله بین دو نقطه که راستای عمود و افق را باشد تشکیل میدهد.
- خط زیگزاگی یا شکسته که حس هیجان و تنش را القا می نماید. چند پاره خط در یک مسیر ولی با زاویه های گوناگون در حرکت باشند را خطوط شکسته می نامند.
- خط مواج یا منحنی که حس حرکت و نرمی را القا می نماید. خطوطی که دارای کش و قوس های همگون یا ناهمگون باشند را خطوط منحنی می نامند.
- خط نقطه چین که هدایت کننده و تاکید کننده چشم انسان به موضوع خاصی را القا می نماید.
جنس خطوط
لمس بصری جنس نرم و سخت با استفاده از منحنی و یا خطوط صاف در طرح های ما بوجود میاید یک طراح چه میخواهد طراح گرافیک باشد یا طراحی صنعتی و یا یک آرشیتکت ، باید بداند که بوجود آوردن یک خط معانی زیادی را دربر دارد که اگر در طرح بدرستی رسم گردد میتواند حاوی مفاهیم و ارزشهایی از نوع بصری باشد.
حس عمق با خطوط
خطوط همچنین می توانند با در کنار هم قرارگرفتن بصورت مورب نازک، سایه و هاشور هایی را در طرح بوجود آورند که ساختار کلی فرم یک طرح از لحاظ عمق و بعد را تشکیل می دهند و این تکنیک تداعی کننده نور و سایه می باشد. در در یک نقش شما می توانید با گذاشتن فضای خالی مابین خطوط و هاشورها ، روشنی و تیرگی خطوط و ضخامت خطوط حس عمق را در طرح ها بوجود آورید . همچنین برای القای سایه روشن تکنیک های خطی متقاوتی نظیر موارد زیر وجود دارند مانند :
- هاشورهای ریز و کوتاه
- هاشورهای بلند و موازی
- هاشور متقاطع ( قطع کننده در مسیر )
- نقطه گذاری
- دایره های کوچک
- ضربدر های کوچک
- خط های نامرتب
انواع هاشور و سایه زنی
در تمامی روش های گفته شده جهت هاشورها باید با جهت سوژه و شی در یک راستا باشد به طور مثال هاشور های ضربدری استفاده شده برای طراحی یک ظرف می بایست در جهت گردش بدنه ظرف باشند تا علاوه بر القای حجم بتوانند بر سطح ایجاد بافت کنند.
سایه زنی با نقطه
خط با حالت ( اکسپرسیو )
این نوع خطوط در طراحی بیشتر نشان دهنده حالت های عاطفی و روحی هنر مند است. خطوط با ضربه هایی سریع و مقطع بر روی کاغذ کشیده میشوند، ضخامت خطوط به تندی کم و زیاد شده و ظاهر کلی طرح دارای یک نوع خشونت خاصی است. خطوط با قاطعیت و صراحت به کار گرفته میشود و با حرکات تند دست بر روی کاغذ جاری می شوند و در حقیقت این نوع طراحی بازگو کننده تصور و احساس آنی هنرمند است و آنرا ( طراحی اکسپرسیو) می نامند
اکسپرسیو
خط ساختمانی ( کنستراکتیو )
این نوع خطوط همان طور که از نام آن پیداست هنگام ترکیب دارای انضباط و نظمی ساختمانی هستند، یعنی کلیه خطوط با سازمانی محکم و حساب شده در جهات مختلف در کنار هم قرار می گیرند و بافت متشکل و منظمی را بوجود می آورند. این خطوط بر خلاف خطوط با حالت ( اکسپرسیو) ، بیشتر منطقی و تابع نظم و قاعده خاصی هستند که قبلا توسط هنرمند پیش بینی شده است، البته این بدان معنی نیست که در این نوع خطوط هیچگونه احساس و شخصیت هنرمند وجود نداشته باشد. بلکه باید گفت نوع احساس و شخصیت هنرمند در قالب خطوط منظم ارائه شده به خوبی به چشم می خورد.
کنستراکتیو
در ادامه به بررسی اثر های حرفه ای هنرمندان می پردازیم که اکثرا با خلق و بکارگیری خلاقانه ای عنصر خط توانسته اند آثاری زیبا و به یاد ماندنی با تکنیک های گفته شده ارائه دهند .
اگر شما از جمله پیروان کوبیسم و آبستره هستید این طراحی کمک زیادی به شما خواهد کرد. تصویر روبرو چهره انسان موضوع بسیار مناسبی برای این نوع طراحی است.
این طراحی در اثر خطوطی واضح و پویا بوجود آمده که حالت حرکتی پیکره را توسط خط خطی هایی روان و سیال به خوبی نشان میدهد.
ویلیام اناستازین
وی این اثر را با زغال روی دیوار در طول یک ساعت خلق کرد
ماریتزیو انزی Maurizio anzeri
این اثر معاصر نشان دهنده پرتره ای است که توسط خطوط مورب پوشیده شده است
این طراحی با مواد انجام شده که ترکیبی از سطوح و خطوط برهم قرار گرفته است.زمینه اثر رنگ اکریلیک بوده و از خطوط در جهت نشان دادان حدود تقریبی سطوح و پیکره ها استفاده شده است.
هاشورها و خطوط ونسان ون گوگ
خطوط هندسی دقیق در این طراحی فضایی گردان و پیچان و معمارگونه پدید آورده است.
ون گوگ که علت اصلی شهرتش بخاطر نقاشی های مکتب پست امپرسیونسیم بوده، در حدود هزاران طراحی دارد.این اثر که با خودکار و مداد طراحی به صورت خطی انجام شده است ” کلبه ها و زن در حال کار” نام دارد. در این کار شاخصه اساسی سبک او را که خطوط گردشی در درختان و آسمان است میبینید.
او منظره اصلی را با خطوط مخصوص به خود به سطحی با بافت های خاص تبدیل و حرکت را در میان درختان ابرهای آسمان القا میکند.
در واقع هنرمند در این طراحی خطی بسیار حساس کنتراست فی ما بین گربه
سیاه و گربه سفید را به گونه ای نشان داده که نظر مخاطب به سمت آغوش آرام این دو حیوان جلب میک
خطوط استفاده شده توسط ولتیک فرم و احساس اسب را به خوبی نمایش میدهد
اثر سطحی پوشیده از لکه ها در هم و خطوط گرافیکی پاک شده را به نمایش میگذارد
هنرمند در این اثر با خطوط در هم تنیده نقشی ظریف و خلسه آور را ایجاد کرده است
این اثر از جمله طراحی های ضربدری می باشند که خطوط گرافیک در ضخامت های متفاوت اطراف صورت را محاط کرده اند و به وضوح احساسات سوژه را با توجه به پرداختن بسیار اندک به جزئیات بیان میکند.
تصویری قوی که هنرمند با استفاده از ترکیب خطوط پرسپکتیو که در افق ناپدید میشوند می باشد.
همچنین طراح توانسته به نوعی زیر کانه خطای دید ایجاد کند.
طراحی خطی از پابلو پیکاسو می باشد سری تصاویری را نشان میدهد که مراحل شکل گیری یک اثر از واقع گرایانه به سمت چند خط ساده ( در نهایت امضای پیکاسو )دیده می شود.
در این اثرها رنگ و جزئیات کاملا حذف شده اند و تنها حالت حیوان دیده می شود
این تصویر طراحی خطی معاصری می باشد که با استفاده از سری خطوط مستقیم شکل آبستره به همراه قوس های و انحناهای ظریف بوجود آمده است.
در این تصویر که با بکارگیری بامبو و مرکب طراحی شده انعکاس و سایه ها به دقت و
ظرافت نشان داده شده اند. گویی میتوانیم به راحتی جهت منبع تابش نور را تشخیص بدهیم
روش های مختلف ایجاد تنالیته را در طراحی
در این تصویر پیکره انسانی را می بینیم که لباس بریدن دارد به انواع خطوط کمرنگ تر و پررنگ تر دقت کنید . خطوط کمرنگ تر در مرحله ابتدای تر کشیده شده اند و سپس خطوط تیره تر و جزئیات اضافه شده اند.
تصویر روبرو تصویری از نوعی دانیاسور به نام باریویفکس را که با خود کار طراحی شده
در ابعاد 20/1 * 20/1 متر نشان میدهد. برای تکمیل آن 70 ساعت نیاز بوده است.
در بخش بعدی به معرفی برخی طراحی های هنرمندان معروف و حتی نه چندان معروف میپردازیم تا الهام بخش شما در طراحی هایتان باشند
دیوید اسکناترنی david eskenazi
در این اثر هنرمند جنون را به صورت انفجار و توسط خودکار مشکی به وضوح نشان میدهد.
در اثر تورن ویگ خطوط سیاه رنگ با ضخامت های متعدد در اطاف شکل سه بعدی جاری شده اند.
سوژه اصلی در اثر کنتراست زیاد بوجود آمده خود را نشان می دهد.
پیچیدگی و خمیدگی خاصی هستند که میتوان انواع نور، سایه، دوری و نزدیکی را با بکارگیری خطوط نازک و پهن در آن خلق کرد
نوع بعدی طراحی که به آن طراحی خطوط کانتور ضربدری گفته میشود عموما از روش
پرسپکتیو پیروی میکند به این صورت که همانطور که در تصویر روبه رو میبینید، خطای دید 3 بعدی توسط خطوط کاملا القا میشود.
و روشی بسیار مفید برای آشنایی با حجم و اشکال حجم دار می باشد.
ین روش هم میتواند سرعت و اعتماد به نفس طراح را تقویت کرده و هم عملکرد همزمان دست، مغز و چشم را ارتقاء ببخشد.
در این نوع از طراحی که معمولا از آن در ثبت تصاویر زندگی روزمره استفاده می شود، میشود به سوژه نگاهی عمیقتر داشت. طراحی خطوط به صورت ممتد در واقع راهی بسیار قدرتمند برای ایجاد اثری است که هم
سختی و هم سیالی را تداعی می کند و هم نمادین و انتزاعی و یا عقلانی و عاطفی است.
اثر با تجمع خطوط یا ساده تر بگوییم خط خطی هایی است که همین تجمع باعث تداعی چهره فرد شده اند.
این طراحی به نام خیابان توسط دسته ای خطوط در هم تنیده بر کاغذ بوجود امده است که شلوغی خیابان شهر را تداعی می کند.
ابزارک Andy Mercer اندی مرسر تصویر
برگرفته از وب سایت www.tarsimeideh.ir
طراحی و گرافیک : https://www.vahidvalizadeh.ir